Aanvraag groepsbezoek scholen

Alles evolueert in de grote oorlog  

In deze tentoonstelling tonen we de evolutie die het Belgische leger heeft doorgemaakt in de periode van 1914 tot aan het einde van de oorlog.
We hebben oog voor de grote veranderingen die leidden tot een standaarduniform. Maar we tonen ook de vele pogingen van het leger om in te spelen op de specifieke noden van de soldaten, vaak met een verrassend resultaat als gevolg.
De expo wordt afgesloten met een aangrijpend beeld - een universeel decor - dat de hoop op NOOIT-MEER-OORLOG uitstraalt.

Na een introductiefilm in ons auditorium, neem je de lift naar de panoramazaal op de 22ste verdieping. Je kan er zelfs nog 2 verdiepingen hoger, dan sta je buiten op het dak van de toren, waar je een indrukwekkend zicht hebt over de slagvelden en de begraafplaatsen van de Eerste Wereldoorlog.

Daarna daal je af in het museum. Vanaf verdieping 20 tot 10 vertellen we het verhaal van de Belgisch –Duitse confrontatie tijdens de Eerste Wereldoorlog. Naast het militaire verhaal wordt vooral de nadruk gelegd op de impact van de oorlog op het dagelijkse leven: Hoe proberen soldaten een zo normaal mogelijk leven te reconstrueren aan het front? Wat nemen mensen mee als ze moeten vluchten? Op welke manier probeerden frontsoldaten terug thuis de oorlog te verwerken ?

Tenir Dixmude, Nach Calais, The battle of the Yser

100 jaar geleden vond rond Diksmuide de IJzerslag plaats. De gevechten rond Diksmuide in oktober 1914 zorgden voor een ommekeer tijdens WOI.  Deze veldslag betekende het einde van de bewegingsoorlog en het begin van een vier jaar durende loopgravenoorlog. In de tentoonstelling ‘De IJzer onze laatste hoop’ brengen wij in het Museum aan de IJzer de historische tegenstanders nog eens bij elkaar. We tonen de aanloop naar de IJzerslag, de omstandigheden waarin de slag plaatsvond en de gevolgen voor de rest van de oorlog.

We sluiten de tentoonstelling af met het verhaal van Kerstmis 1914 in Diksmuide. In de tentoonstelling draagt een Duitse officier, majoor Anderson, de originele monstrans die met Kerstmis 1914 geschonken werd aan de Belgische soldaten als teken van verzoening. 

Op deze verdiepingen vertellen we het ontstaan en de geschiedenis van de site en de IJzerbedevaart.

We tonen hoe uit de herinnering aan de Eerste Wereldoorlog een jaarlijkse herdenking ontstaat: een pacifistische en Vlaamsgezinde bedevaart naar de graven aan de IJzer, de IJzerbedevaarten. Met foto’s krijg je een overzicht van deze bedevaarten. Je ziet er hoe een, tijdens de Eerste Wereldoorlog, kleine beweging uitgroeit tot een beleidsbepalende bijeenkomst in de jaren na de oorlog.

Je krijgt er ook een inzicht in de geschiedenis van de site. Hoe de bouw van een groot Heldenhuldezerk, de IJzertoren, er mee voor zorgt dat de site uitgroeit tot een symbolische plaats voor de Vlaamse beweging: niet alleen door deze bedevaarten, maar ook door het toevoegen van symbolen. Zo worden er gesneuvelde soldaten herbegraven in de crypte van die toren, de zogenaamde IJzersymbolen en worden er ook andere symbolen zoals de steen van Merkem en het Kruis van Nieuwpoort toegevoegd.  

 

We brengen onze geschiedenis met de nodige kritische zin en afstand, in een geest van meerstemmigheid.

Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak, stond de luchtvaart in de kinderschoenen. Maar de oorlog stimuleerde de ontwikkeling ervan.

In het begin van de oorlog werden de vliegtuigen vooral ingezet voor verkenningsvluchten, maar het duurde niet lang vooraleer de vliegtuigen met allerhande wapens werden uitgerust. Later werden ze omgebouwd tot echte jachtvliegtuigen en evolueerden de man-tegen-mangevechten naar grootschalige confrontaties tussen groepen vliegtuigen.

De modernisering van de luchtvaart betekende ook de start van de luchtbombardementen. Aanvankelijk was dit nog heel primitief. Vaak gooide een piloot gewoon granaten of stalen pijlen naar beneden op de troepen van de tegenstrever. Mede dankzij verdere technische ontwikkelingen werden deze vliegtuigen echte bommenwerpers die ook in staat bleken om verdere strategische doelen te bereiken.

Behalve vliegtuigen werden ook waarnemingsballonnen de lucht ingelaten om zo een beter zicht te krijgen op bepaalde gebieden én om de positionering van vijandige troepen in kaart te brengen. Net door hun strategisch belang bij het verzamelen van informatie waren deze waarnemingsballonnen vaak het doelwit van jachtvliegtuigen. Voor piloten was een aanval op een dergelijke ballon echter een gevaarlijke onderneming, aangezien ze vanop de grond verdedigd werden door luchtafweergeschut.

In de tentoonstelling ‘Wanneer de dood uit de hemel kwam’ tonen wij de oorlogsvoering in de lucht aan de hand van vele objecten.

Ontdek onze nieuwste tijdelijke tentoonstelling “100 jaar IJzerbedevaarten: een tragisch succesverhaal”. Reis door middel van het interactief scherm doorheen de geschiedenis van een eeuw IJzerbedevaarten.

Dat deze jaarlijkse traditie doorheen haar honderdjarig bestaan op verschillende vlakken evolueerde spreekt voor zich. Deze tentoonstelling biedt de bezoeker een uniek perspectief door de evoluties voor en tijdens WOII te vergelijken met de veranderingen die de IJzerbedevaart onderging na 1945. Tweemaal in haar geschiedenis kende de IJzerbedevaart een grote groei en vervolgens een neergang. Hoe dit precies kwam, kan u nu komen ontdekken op de eerste verdieping van Museum aan de IJzer!

Op verschillende verdiepingen zullen drieluiken, geschilderd als vlaggen, de aandacht trekken. In deze drieluiken, onze vensters op identiteit, bekijken we gebeurtenissen tijdens en net na de oorlog vanuit verschillende invalshoeken, waarbij we de bezoeker zelf laten een oordeel vormen. Alle vensters hebben als gemeenschappelijk kenmerk dat ze dieper ingaan op het thema nationale identiteit.

Deze vensters op identiteit zijn de verbindende factor tussen het verhaal van de Eerste Wereldoorlog en de geschiedenis van de site.

Als alternatieve strategie bouwden de legers, zeker in de streek rond Ieper, complexe gangenstelsels waarbij het leven zich ondergronds afspeelde.

Deze tijdelijke tentoonstelling neemt de bezoekers mee in het soldatenleven in deze dug-outs en toont met authentieke materialen een waarheidsgetrouwe reconstructie van deze gangen. Je ziet er onder meer een officierenkamers met bijhorend toilet, een houtbewerkingskamer en een verpleegpost.

De Dug-out werd gebouwd met de hulp van Johan Vandewalle, de expo werd in 2020 helemaal vernieuwd met materiaal van onze vaste bruikleengevers Philippe Ooster­linck en Frankie Van Rossem.

100 jaar na het overlijden van kunstschilder Joe English, werd de tentoonstelling Joe English ‘van inspirerende kunst tot propaganda’ uitgewerkt. De tentoonstelling toont enerzijds de tekeningen die Joe English tijdens de Eerste Wereldoorlog maakt voor het SKVH, het Secretariaat der Katholieke Vlaamse Hoogstudenten, en het Heldenhuldecomité. Maar ook hoe die ontwerpen na zijn overlijden gebruikt worden door het IJzerbedevaartcomité om promotie te maken voor de IJzerbedevaarten.

De tentoonstelling is te zien in de kapelruimte van de IJzertoren.

Na de verwelkoming van dr. Luc Vandeweyer, schetste ADVN-hoofdarchivaris Tom Cobbaert de totstandkoming van het boek. Hij vertelde onder meer hoe de oorspronkelijke idee, het digitaliseren van de affiches, werd uitgebreid met het digitaliseren van alle ontwerpen voor de affiches. Met de opname van alle ontwerpen in het boek, krijgt de lezer als het ware een inkijk in het beslissingsproces van het toenmalige IJzerbedevaartcomité.

Karl Scheerlinck schetste daarna het belang van de IJzerbedevaartaffiches.Waar de eerste affiches vooral diendenom informatie over te brengen, werden ze al snel een essentieel onderdeel van de propagandamachine. De organisatievan wedstrijden voor ontwerpers toonde aan dat het comité het belang van een wervende affiche goed had begrepen. De affiche op zich moest al een deel van de boodschap meegeven.

Als derde spreker ging Peter Verplancke dieper in op het gebruik van de Heldenhuldezerk op de affiche. Bij elke tiende verjaardag van de oprichting van het Heldenhuldecomité was er op de bedevaartaffiche aandacht voor de Heldenhuldezerk, tot 1966. Dan duurde het tot 1997 vooraleer de zerk opnieuw op een affiche wordt afgebeeld.

Ondervoorzitter Johan Velghe mocht de voorstelling afsluiten met de 11-juli toespraak van het IJzerbedevaartcomité.

12 enthousiaste jongeren meldden zich op 12 juli aan op de site van Aan de IJzer. Ze waren klaar om ondergedompeld te worden in het verhaal van de Eerste Wereldoorlog en de geschiedenis van de organisatie. 5 dagen later konden ze hun opgedane kennis etaleren. Ze mochten hun ouders en familie rondleiden in het Museum aan de IJzer. De jongeren maakten meteen duidelijk dat ze de boodschap van Nooit-meer-oorlog goed hadden begrepen.

Het was dan ook vanzelfsprekend dat ze het diploma van ‘Vredesambassadeur’ in ontvangst mochten nemen.

Het project ‘Faces of War’ van de Ieperse kunstenaar Jan Fieuw is een eerbetoon aan diegenen die het leven lieten tijdens de Eerste Wereldoorlog. 129 dwarsliggers krijgen een gezicht als stille getuigen van wat zich toen in onze regio afspeelde. Dit kunstproject zal te zien zijn op de site van de IJzertoren vanaf zondag 1 augustus tot en met zondag 17 oktober (inbegrepen in de inkomprijs).
Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikte men dwarsliggers om spoorlijnen te maken voor het transport van munitie, wapens, voedsel en troepen.
Na WO I schermden de boeren hun velden met deze dwarsliggers af. Jan kerfde uit deze balken 129 gezichten van anonieme soldaten uit de 129 landen die betrokken waren bij de Groote Oorlog. Sommige dwarsliggers bevatten zelfs nog kogels of granaatscherven.

De 94^ste IJzerbedevaart had als thema ‘worstelen met identiteit’, met centraal het verhaal van IJzersymbool Lode De Boninge en hoe hij worstelde met zijn identiteit.  Als missionaris in opleiding was De Boninge pacifist, maar hij bevond zich te midden van het oorlogsgeweld. Daarnaast was hij Franstalig opgevoed, maar had hij alle begrip voor de Vlaamse verzuchtingen.

De innerlijke strijd van Lode De Boninge trekken wij door naar vandaag. Ook vandaag worstelen mensen met hun identiteit.

Muzikale gast: Wim Claeys
Gastspreker: Nelly Maes.

Aansluitend was er de bloemenhulde in de crypte. 

De toespraken kan u hier raadplegen

Toespraak Nelly Maes 

Toespraak Kristin De Winter 

Toespraak Paul De Belder

 

 

Een schuimende Pater van West-Vleteren of een heerlijk ambachtelijk ijsje, een smeuïg stukje kaas uit de polders of een authentieke Picon, genietend als God naast Frankrijk! Hoe vaak worden we in de Westhoek niet verleid tot een kleine zonde, een ‘zalige’ zonde die de rest van het bezoek nazindert en ons goesting doet krijgen naar meer? Op weg door de uitgestrekte regio val je van de ene verbazing in de andere. Niet alleen staat genieten overal centraal, maar je vindt er tal van leuke musea, attracties en ander bezienswaardigheden.                
Een tiental Westhoek-musea, waaronder Museum aan de IJzer, slaan de handen in elkaar en laten een muziektheaterproject doorheen de Westhoek reizen.

Hiervoor schreef auteur-theatermaker Yves Bondue, geboren en getogen in de Westhoek, een zinderend scenario dat door een kwartet ervaren acteurs zal worden gebracht. Maar er is meer! We gaan ook proeven van al dat lekkers. Een heerlijke reeks, per locatie aangepaste Westhoekhapjes en -dranken, veroveren vlot al je smaakpapillen. En je weet toch dat de ideale biecht na een Zalige Zonde zit in een wandeling of fietstocht in de mooie Westhoek? Die brengt je dan weer naar één van de andere deelnemende Westhoek-musea en zo is de ‘Zalige Zonden’-cirkel rond.

 

Voorstelling in de IJzertoren: zondag 24 oktober om 19.30u  -  UITGESTELD NAAR EEN LATERE DATUM

Deelname bedraagt 49 euro per persoon

Inschrijven via info@aandeijzer.be

 

Toneeltekst en muziek: Yves Bondue

Spel: Silke Thorrez, Evelien Lucy Verhegge, Jeroen Defauw en Yves Bondue

Spelcoach: Lize Pede

Productie en coördinatie: vzw Radio Sanseveria.

Campagnebeeld: Michaël Depestele

In opdracht van de streekmusea uit de Westhoek en met steun van Leader, Vlaanderen, CO7 en Toerisme Westhoek.

Na een bezoek aan de Kazerne Dossin in Mechelen keert Kurt Defrancq terug naar huis met een onbehagelijk gevoel . Hoe is zoiets ooit kunnen gebeuren? Tienduizenden mensen die vanuit een kazerne in ons land vervoerd werden naar vernietigingskampen. ‘Dit is een voltooid verleden tijd’, wil hij denken. Onderweg naar huis razen de zware trucks hem voorbij. Vrachtwagens waarin mensen op de vlucht zich verstoppen in de hoop op een beter leven. Dit is de tegenwoordige tijd. Hoe komt het dat zoiets kan gebeuren? Op de vlucht moeten en nergens terecht kunnen, nergens welkom zijn. Op de een of de andere manier heeft de mens precies nog niet veel bijgeleerd.

Acteur en verhalenverteller Kurt Defrancq probeert in ‘De binnenzak van de ziel’ op deze vraag een antwoord te vinden. Een mozaïek van verschillende verhalen met de nodige dosis humor, poëzie en emotionele momenten. Een voorstelling voor grootouders en hun kleinkinderen vanaf zeg maar 12 jaar, en alles wat daartussen ligt.

Voorstelling in de IJzertoren: donderdag 11 november om 11.00u.
Deelname bedraagt 15 euro per persoon - reserveren via CCkruispunt.be